Ο Αναρχικός Τραπεζίτης

• Τίτλος : Ο Αναρχικός Τραπεζίτης
• Συγγραφέας : Fernando Pessoa
• Εισαγωγή - Μετάφραση - Σημειώσεις : Μαρία Παπαδήμα
• Εκδόσεις : Gutenberg

Το διήγημα με τον προκλητικό για την κοινή λογική τίτλο Ο αναρχικός τραπεζίτης δημοσιεύεται για πρώτη φορά το 1922. Παραβολή, διαλεκτική σάτιρα, υποδειγματικό οικοδόμημα μιας αυστηρής επαγωγικής λογικής, διαθέτει την εγγενή επικαιρότητα που χαρακτηρίζει ολόκληρο το έργο του Πεσσόα.

Στους αντίποδες του Βιβλίου της ανησυχίας, Ο αναρχικός τραπεζίτης πραγματεύεται την πρακτική πλευρά της ζωής: την κοινωνία και τα επινοήματα της, το χρήμα, την άσκηση της εξουσίας και τους νόμους της. Ο Πεσσόα δίνει αυτή τη φορά τον λόγο στο πολιτικό ετερώνυμο του ποιητή.

Πρώτος 'Ερωτας

• Τίτλος : Πρώτος Έρωτας
• Συγγραφέας : Σάμουελ Μπέκετ
• Μετάφραση : Αχιλλέας Αλεξάνδρου
• Εκδόσεις : Άγρα

Ο Μπέκετ δανείστηκε τον τίτλο από ένα μυθιστόρημα του Τουργκένιεφ και δημιούργησε κάτι εντελώς διαφορετικό, ένα έργο απαισιόδοξο που ενοχλεί και κλονίζει τον αναγνώστη, ποιητικό και γκροτέσκο συνάμα. Ο αναγνώστης δέχεται απανωτά χτυπήματα, περνάει από το χαμόγελο στο μορφασμό με μία και μόνο φράση, με φόντο το παράλογο.

Στον Πρώτο έρωτα ένας άνδρας αναπολεί τη νιότη του με αφορμή την επίσκεψη του στον τάφο του πατέρα του και αφηγείται πως γνώρισε μια γυναίκα σ' ένα παγκάκι και τη θυελλώδη σχέση τους. "Βάλθηκα να παίζω με τις κραυγές όπως περίπου είχα παίξει με το τραγούδι, προχωρώντας, σταματώντας, προχωρώντας, σταματώντας, αν μπορεί να το πει κανείς αυτό παιχνίδι. Όσο προχωρούσα δεν τις άκουγα, χάρη στο θόρυβο των βημάτων μου. Αλλά μόλις σταματούσα τις άκουγα ξανά, σίγουρα κάθε φορά πιο χαμηλές, αλλά τι και αν μια κραυγή είναι χαμηλή ή δυνατή; Αυτό που χρειάζεται είναι να σταματήσει. Για χρόνια πίστευα πως θα σταματούσαν. Τώρα πια δεν το πιστεύω. Θα μου χρειάζονταν κι άλλοι έρωτες, ίσως. Αλλά τον έρωτα δεν το παραγγέλνει κανείς".

Αυτός ο γλυκόπικρος μονόλογος είναι από τα πρώτα κείμενα που έγραψε ο συγγραφέας στα γαλλικά, το 1945.

Τα έργα του Μπέκετ στοιχειοθετούν τη φιλοσοφία της άρνησης μέσα από χαρακτήρες που βρίσκονται αντιμέτωποι με την ανούσια και παράλογη ύπαρξη τους χωρίς την παρηγοριά της θρησκείας, του μύθου ή των φιλοσοφικών δογμάτων. Κυρίως τα διηγήματα του, που συχνά τα περιγράφουν ως αποσπάσματα παρά ως ιστορίες, μαρτυρούν τον λιτό τρόπο που χρησιμοποιεί τη γλώσσα και την οικονομία της έκφρασης, και το πόσο έντονα ζωγραφίζει τις εικόνες της αποξένωσης και του παράλογου για να παρουσιάσει αλήθειες αδέσμευτες από κάθε λεκτικό καλλωπισμό.

Ο χρυσός σκαραβαίος

• Τίτλος : Ο χρυσός σκαραβαίος
• Συγγραφέας : Έντγκαρ Άλλαν Πόε
• Μετάφραση : Π. Ακριβός
• Εκδόσεις : Ερατώ

Ο χρυσός σκαραβαίος, το διήγημα το οποίο χάρισε στον Έντγκαρ Άλλαν Πόε τη μεγάλη του φήμη -στην Αμερική τουλάχιστον- πριν η ευρωπαϊκή διανόηση, με επικεφαλής τον Σαρλ Μπωντλαίρ, τον ενσωματώσει στις προδρομικές φυσιογνωμίες του συμβολισμού, παραμένει ένας μεγάλος άλυτος γρίφος, ένας γρίφος μέσα σε ένα γρίφο.

Ο χρυσός σκαραβαίος είναι μια κρυπτογραφημένη διαδικασία αυτοανάλυσης. Όσο περισσότερο ψάχνουμε μέσα στο διήγημα, τόσο περισσότερα στοιχεία ανακαλύπτουμε προς αυτή την κατεύθυνση.

Ίσως φαίνεται λίγο περίεργο να έχει ανακαλύψει ο Πόε τη διαλεκτική της επιθυμίας εξήντα χρόνια πριν από τον Φρόυντ, αλλά είναι αλήθεια.

Ανθολογία Περουβιανού Διηγήματος

• Τίτλος : Ανθολογία Περουβιανού Διηγήματος
• Συγγραφέας : Συλλογικό έργο
• Ανθολόγηση : Ρήγας Καππάτος - Javier Sologuren
• Εκδόσεις : Καστανιώτη

Το διήγημα, ένας από τους πυκνότερους λογοτεχνικούς τρόπους έκφρασης, κατέχει στα περουβιανά γράμματα μια ξεχωριστή θέση που ιστορικά πάει πίσω, στην προκολομβιανή εποχή, όταν ακόμα δεν υπήρχε γραφή. Αρχίζοντας απ'ο την ινκαϊκή περίοδο, οι ανθολόγοι σταχυολόγησαν τα διηγήματα του βιβλίου με τρόπο που αντιπροσωπεύονται σ' αυτό όλες οι περίοδοι εξέλιξης του στη γη του Βαλιέχο και του Αργκέδας.

Τα ανθρώπινα συναισθήματα -πόνος, χαρά, λύπη, οργή, έρωτας - είναι παγκόσμια. Εκείνο που στην τέχνη τα κάνει να διαφέρουν είναι ο φυσικός περίγυρος, ο ψυχισμός και οι συνθήκες διαβίωσης των ηρώων που τα ζούνε. Οι γηγενείς πληθυσμοί των Άνδεων με τις χιλιόχρονες παραδόσεις τους, η έρημος των αμμόλοφων της περουβιανής ακτής, η γαλήνη των ψαράδικων χωριών του Ειρηνικού Ωκεανού κι η σύγχρονη πολυδαίδαλη πρωτεύουσα Λίμα των οχτώ εκατομμυρίων περνάνε μέσα από τις σελίδες των διηγημάτων, χαρίζοντας στον αναγνώστη εικόνες άγριου μεγαλείου, πρωτόγνωρου πάθους και ανθρώπινης αλληλεγγύης ενός άλλου κόσμου που ακόμα σχηματίζεται και όπου το απώτατο παρελθόν συνυπάρχει με το παρόν σε μια όχι πάντα ειρηνική διαβίωση.

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

• Τίτλος: Διηγήματα
• Συγγραφέας : Άντον Τσέχωφ
• Μετάφραση : Κυριάκος Σιμόπουλος
• Εκδόσεις : Θεμέλιο

Ο Τουργκένιεφ τα άγγιζε όλα, εκτός από τα τριαντάφυλλα, με τα γάντια. Ο Τολστόι πήγαινε στο λαό βουλώνοντας τη μύτη του… Εκατό ολόκληρα χρόνια οι συγγραφείς, δεμένοι ο ένας κοντά στον άλλο με την ομοιομορφία της ζωής τους, μιλούσαν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Η ιδέα της ομορφιάς απόμεινε σιδερωμένη, ξεκομμένη από τη ζωή, σαν κάτι αιώνιο και αθάνατο… […] Και να ο Τσέχωφ που φέρνει στη Λογοτεχνία τα ακατέργαστα ονόματα των ακατέργαστων πραγμάτων… Η «αναμαλλιασμένη» ζωή των πόλεων που βρίσκονται στην ανάπτυξή τους, δημιούργησε καινούργιους και σβέλτους ανθρώπους, ζητούσε από την ταχύτητα να προσαρμόσει το ρυθμό της στις λέξεις για να τις ζωντανέψει. Και να που, αντί για φράσεις με μια ντουζίνα «προτάσεις», κάνουν την εμφάνισή τους φράσεις με ελάχιστες λέξεις. Πλάι στις σφεντονιστές φράσεις του Τσέχωφ ο πλούσιος λόγος των παλιότερων, του Γκόγκολ λόγου χάρη, μοιάζει με τη γλώσσα σπουδαστή ιερατικής σχολής. Ο τρόπος που εκφράζει τις σκέψεις του σε ένα ασφυκτικά συμπιεσμένο διηγηματάκι θυμίζει τη βιαστική κραυγή «Οικονομία!». Αυτοί οι καινούργιοι τρόποι για την έκφραση των σκέψεων, αυτή η σωστή θεώρηση των αληθινών προβλημάτων της τέχνης μας δίνουν το δικαίωμα να χαρακτηρίζουμε τον Τσέχωφ «δάσκαλο του λόγου». 
                                                                                                            Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι